Tết trung thu được diễn ra vào ngày 15/8 âm lịch hằng năm, hay còn gọi là tết đoàn viên, bên cạnh các loại bánh trung thu để cúng ông bà thì mâm ngũ quả cũng không thể thiếu, mang 5 loại quả chủ đạo mùa thu, với màu sắc đa dạng, ý nghĩa sâu xa, là niềm tin, niềm hy vọng của người bày biện dâng cúng, mong ước may mắn, an lành, thịnh vượng đến trên gia đình, làng quê…Hãy theo dõi thuyết minh về mâm ngũ quả để hiểu hơn về ý nghĩa của chúng trong ngày lễ tết Trung thu nhé!
1. Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày tết Trung thu
Mâm ngũ quả ra đời tượng trưng cho năm yếu tố là Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Một mâm có năm loại quả với mong muốn sự đủ đầy, bình an.
Từ “quả” trong mâm ngủ quả cũng mang ý nghĩa về sự sung túc, ngoài ra còn mang ý nghĩa duy trì giống nòi, sinh sôi nay nở.
Mâm ngũ quả truyền thống được bày biện với 5 loại quả, mang ý nghĩa ngũ phúc lâm môn, cầu “Phúc, quý, thọ, khang, ninh”.
Mâm ngũ quả ngày Tết trung thu được bày biện với các lại trái cây mùa thu, chủ đạo thường gồm chuối, bưởi, hồng, lựu, na (mãng cầu). Mâm ngũ quả có quả xanh mang tính dương, có quả chín mang tính âm, là sự kết hợp âm dương thể hiện tính cân bằng trong vũ trụ.
Nải chuối chín thơm lừng, quả hồng đỏ mang hy vọng, quả na với nhiều hạt mắt mang ước nguyện sinh sôi nảy lộc, quả bưởi tượng trưng cho sự mát lành tốt đẹp và quả lựu là sự ngọt ngào may mắn.
Nếp sống hiện đại đầy đủ, người ta bày mâm ngũ quả với không chỉ 5 loại quả chủ đạo trên mà còn thêm vào các loại trái cây vùng miền khác cho mâm quả thêm sinh động, nhưng vẫn theo tâm hướng cầu may lành, và dù cho trưng bày bao nhiêu, mâm cỗ vẫn được gọi là mâm ngũ quả với ý nghĩa vốn có của nó.
2. Mâm ngũ quả Tết Trung thu gồm những loại trái cây nào?
Từ xưa, mâm ngũ quả là một trong những phong tục không thể thiếu trong ngày Tết ở nước ta. Tết Trung thu cũng vậy, cũng có mâm ngũ quả nhưng mỗi miền sẽ có ỹ nghĩa khác nhau:
2.1. Mâm ngũ quả Tết Trung thu ở miền Bắc
Mâm ngũ quả thường là chuối, bưởi, đào, hồng, quýt, nảy chuối được đặt ở giữa sau đó đặt các trái còn lại lên trên, có thể thay bưởi bằng quả phật thủ.
Ngày nay nhiều người còn lựa chọn nhiều loại trái cây có nhiều màu sắc khắc nhau nhưng đều nhằm để cầu tiền tài, sung túc và ấm no.
2.2. Mâm ngũ quả Tết Trung thu ở miền Trung
Mâm ngũ quả đơn giản hơn, thường là các loại trái cây như đu đủ, xoài, mãng cầu, sung, chuối… tuỳ vào sự sáng tạo của mỗi người mà sắp xếp. Thành kính dâng lên tổ tiên để cầu được bình an, may mắn trong cuộc sống.
2.3. Mâm ngũ quả Tết Trung thu ở miền Nam
Người dân miền Nam coi trọng phong tục cúng kiếng hơn, chính vì vậy mâm ngũ quả cũng được chuẩn bị cầu kỳ hơn, thường là các trái đu đủ, mãng cầu, dừa, xoài, sung, được hiểu là Cầu sung vừa đủ xài thể hiện tấm lòng, sự tôn kính của mình đối với tổ tiên và cầu may mắn, hạnh phúc cho gia đình
3. Cách bày mâm ngũ quả Trung thu
3.1. Cách bày mâm ngũ quả Trung thu miền Bắc
Để biết ý tưởng trang trí mâm cỗ Trung thu miền Bắc, đầu tiên bạn hãy đặt nải chuối ở dưới cùng, mang ý bảo vệ trời và đất, đặt một quả bưởi vào giữa nải chuối, xếp xung quanh là những loại trái cây chín đỏ như hồng, đào, quýt.
Ngoài ra bạn cũng có thể bày thêm lê, táo, cam, thanh long, măng cụt,…tùy theo sở thích của mỗi gia đình.
3.2. Cách bày mâm ngũ quả Trung thu miền Trung
Người miền Trung không quá quan trọng hình thức năm loại trái cây. Chủ yếu là những sản phẩm “cây nhà lá vườn”: mãng cầu, chuối, xoài, đu đủ, dừa, vả, …
3.3. Cách bày mâm ngũ quả Trung thu miền Nam
Người miền Nam không dùng nải chuối làm trái cây chính trong mâm ngũ quả, thay vào đó, họ sử dụng dưa hấu, bưởi da xanh để ở giữa đĩa trái cây, sau đó xếp các loại trái cây khác mãng cầu, xoài, vả, đu đủ xung quanh.
4. Cách tạo hình trái cây để bày mâm ngũ quả
4.1. Cách tạo hình cá bằng thanh long
Chuẩn bị
- 1 quả thanh long trắng
- Nhãn
- Vỏ bưởi
Cách thực hiện:
Bước 1: Cắt vỏ bưởi để tạo hình vây cá, 1 vây lưng và 2 vây nhỏ hai bên.
Bước 2: Dùng dao cắt xéo hình tam giác ở đầu trái thanh long để tạo hình miệng cá, khoét dọc thân trái thanh long để gắn phần vây.
Bước 3: Dùng hột nhãn để tạo hình mắt cá.
4.2. Cách tạo hình chó bưởi
Chuẩn bị
- 1 quả bưởi
- 1 trái cam
- Nửa trái đu đủ
Cách thực hiện:
Bước 1: Gọt bỏ phần vỏ xanh của trái bưởi, tách múi và tạo hình bộ lông xù.
Bước 2: Ghim trái cam vào phần đầu của trái đu đủ để làm phần khung, dùng tăm gắn bộ lông xù bằng bưởi lên khung để tạo hình chú cún đáng yêu.
Bước 3: Dùng hạt nhãn hoặc hạt na để làm mắt cho cún, thắt một chiếc nơ xinh lên phần cổ.
5. Hình ảnh mâm ngũ quả bày Trung thu đẹp
6. Lưu ý khi bày mâm ngũ quả Trung thu
- Chọn nải chuối còn xanh tươi, vỏ mướt, không bị đốm đen, dán hơi cong và có từ 12 – 16 quả.
- Chọn trái cây còn tươi, không bị dập úng.
- Không nên rửa quả trước khi cúng để tránh bị hỏng, bạn chỉ nên dùng khăn lau bụi là được.
Hi vọng qua thuyết minh về mâm ngũ quả mà Thu Hà chia sẻ ở trên thì bạn đã hiểu về những ý nghĩa mà ông cha ta muốn gửi gắm. Ngày hội trăng rằm không chỉ là thời điểm để gia đình sum họp, các bé vui chơi, mà còn là không gian tuyệt vời để các thế hệ chia sẻ cho nhau những ý nghĩa cao đẹp của phong tục, văn hóa dân gian, và rồi duy trì và phát huy giá trị, ý nghĩa của nó cho mãi về sau.
