Cómột loại cá vô cùng đặc biệt mà đảm bảo bạn chưa từng nghe qua hoặc vô cùng lạ lẫm. Loại cá này chỉ có ở vùng rừng núi, cực hiếm gặp ở ngoài thiên nhiên, loài này có tên là cá mát có giá cực đắt khoảng hơn 300.000 đồng/kg. Cùng tìm hiểu ngay nhé!
1. Cá mát là gì?
Tên khoa học của cá mát là Onychostoma gerlachi nó còn được gọi là cá niên, cá sỉnh cao, người Tày người Thái thì thường gọi là pea khính, pa khính, người Hrê thì gọi là cai-;lin, người Kor gọi là ca da lết, nói chung cá mát có rất nhiều tên tùy thuộc vào mỗi vùng.
Cá mát hay có nhiều ở vùng núi Tam Hợp thuộc tỉnh Nghệ An, cá mát chỉ có kích thước bằng 3 ngón tay người lớn, co to nhất chỉ nặng khoảng 500-800gr, cá mát sống thành từng đàn ở các khe hốc đá nơi nước chảy xiết.
Cá mát thường kiếm ăn vào ban đêm và bắt đầu khi trời tối theo đàn, chúng ăn côn trùng, rong rêu, giun đỏ,… cá mát sinh sản mỗi năm một lần vào khoảng tháng 2 tháng 3 âm lịch, mỗi lần đẻ trứng là nở cả ngàn con, cá lớn nhanh và xuất hiện nhiều vào tháng 4 đến tháng 6, cá mát đực có thân hình thon dài, lưng đen, bụng hóp.
Cá mát cái sẽ có kích thước lớn hơn cá mát đực vào mùa sinh sản, vảy đỏ, bụng to thành bụng mỏng và mềm có gai nhọn ở môi trên, khó quan sát, cá mát sẽ rất nhanh nhẹn vào ban ngày nên người dân thường đánh bắt vào buổi tối.
2. Giá cá mát bao nhiêu
Cá mát ngày xưa rất rẻ nhưng nay đã thành đặc sản, quý hiếm nên có giá thành khá cao (khoảng từ 150.000- 300.000 đồng/kg với cỡ cá 200gr/con), thịt cá mát trắng, thơm và không tanh, có chứa nhiều dinh dưỡng, cá mát có xương rất cứng tuy nhiên xương cũng không nhiều, bạn hoàn toàn yên tâm khi thưởng thức.
3. Các món ngon từ cá mát
3.1. Cheo cá mát
Cheo cá mát phải nói là cách chế biến đặc trưng của những người dân vùng núi nơi đây, cá mát tươi sau khi bắt từ suối về sẽ được sơ chế sạch sẽ, đánh hết vẩy, lấy hết ruột sau đó treo thành từng hàng trên giàn bếp lửa, những ngày nắng to sẽ mang ra phơi.
Một thời gian sau khi cá mát đã khô lại thì có thể dùng được rồi đấy, mỗi lần làm chèo thì người dân sẽ lấy một ít cá khô từ trên dàn bếp bỏ hết xương, đầu sau đó cho vào cối giã với muối, ớt, tiêu,… giã cho đến khi thịt cá tơi ra và gia vị hòa quyện vào cá là được.
Với cách chế biến trên cá mát là món cheo chấm ăn kèm với măng luộc, thịt heo bản nướng, gà bản luộc phải nói là món ngon có một không hai trên vùng rừng núi này.
3.2. Cá mát nướng
Cá mát nướng cũng là một trong những cách ăn thơm ngon không kém, cá được nướng giòn chấm chẻo (gồm có muối hạt, ớt xanh, mắc khén) cảm nhận được vị ngọt tự nhiên của thịt cá, ăn kèm muối cay cay thì tuyệt vời không nói nên lời.
3.3. Cá mát nấu canh rau rừng
Cá mát để nguyên con nấu canh cùng rau rừng cũng là một trong những cách chế biến vừa đơn giản vừa ngon của người dân vùng bản, ngoài ra người Thái cũng hay chế biến món hỏ mọc, hoặc hỏ cà nạp truyền thống để phục vụ lễ, Tết đãi khách phương xa.
Hy vọng với bài viết tìm hiểu về loài cá mát trên sẽ giúp bạn biết thêm được một loại cá đặc sản của người dân miền núi, nếu có dịp du lịch đến nơi đây hãy thử ngay nhé.
